Nhiều người gặp khó khăn trong việc duy trì sự tỉnh táo suốt cả ngày. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu do các yếu tố môi trường, hoặc chất lượng giấc ngủ ban đêm kém khiến cơ thể không có đủ nguồn năng lượng cần thiết. Ai cũng nghĩ sẽ thật tuyệt nếu có thể quay lại giường ngủ và đánh một giấc thật ngon. Tuy nhiên, lịch trình bận rộn cùng hàng tá công việc bủa vây không cho phép chúng ta làm điều đó.
Trước khi bước vào các biện pháp giúp khắc phục cơn buồn ngủ vào ban ngày, hãy tìm hiểu trước các nguyên nhân phổ biến gây ra việc buồn ngủ giữa ngày và một số mẹo để phòng tránh tình trạng này. Bạn có thể áp dụng các mẹo của bài viết này trong suốt thời gian làm việc, học tập, hoặc bất cứ nơi nào mà bạn thấy mình cần phải tỉnh táo.
Nội dung chính
Nguyên nhân gây ra cơn buồn ngủ
Ấm áp
Khi ở trong một môi trường ấm áp, huyết áp giảm làm dịu cơ thể, khiến tâm lý thoải mái, dễ cảm thấy buồn ngủ hơn. Ngoài ra, nếu nhiệt độ ấm quá mức, cơ thể sẽ mất nước vì tiết nhiều mồ hôi, lúc này cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi và có thể sinh ra triệu chứng buồn ngủ.
Đầy bụng
Nhiều loại thực phẩm hoặc hóa chất sản sinh ra cấc chất dẫn truyền như: orexin, serotonin và melatonin gây phản ứng mệt mỏi cho cơ thể. Tryptophan là chất khiến cơ thể mệt mỏi sau khi ăn. Tryptophan được tìm thấy không chỉ có trong gà tây mà nhiều loại thực phẩm thông thường như: sữa, trứng, rau chân vịt, bơ…
Công việc quá tải
Ngày nay chúng ta thường có một cuộc sống bận rộn và tất bật. Để hoàn thành công việc, mọi người thường có xu hướng hi sinh thời gian ngủ, dành phần lớn thời gian cho công việc. Tác hại của việc này là khiến cơ thể kiệt sức, đôi khi thiếu tỉnh táo.
Du lịch
Tình trạng căng thẳng, trái múi giờ, và chứng say tàu xe có thể chi phối hoàn toàn giấc ngủ của cơ thể.
Làm thế nào để duy trì sự tỉnh táo?
Đi bộ nhanh
Đi bộ giúp oxy di chuyển qua tĩnh mạch, cung cấp năng lượng cho cơ thể một cách tự nhiên. Một nghiên cứu của giáo sư – tiến sĩ Robert Thayer, Đại học bang California đã chỉ ra rằng đi bộ có thể cung cấp năng lượng bền vững hơn so với việc tiếp nhận các chất như đường. Chỉ cần 10 phút đi bộ nhanh có thể giúp tăng cường năng lượng trong 2 giờ.
Ngủ trưa
Tại sao phải chống lại cơn buồn ngủ vào giữa trưa chứ? Nếu cơ thể bạn cảm thấy mệt mỏi, chắc chắn nó có lý do chính đáng. Bạn chỉ cần chợp mắt từ 5 đến 25 phút để nạp đủ năng lượng cần thiết nhằm tiếp tục công việc. Tuy nhiên, đừng ngủ quá sát với thời gian đi ngủ thường ngày của bản thân.
Để đôi mắt được nghỉ ngơi
Việc sử dụng máy tính, điện thoại di động, hoặc máy tính bảng trong thời gian dài khiến mắt bị căng hoặc mỏi mệt. Sau một vài tiếng nhìn chằm chằm vào màn hình, chúng ta nên dành một vài phút nghỉ ngơi để thư giãn mắt cũng như nạp lại năng lượng cho cơ thể.
Dùng một bữa ăn nhẹ
Lượng đường trong máu thấp đôi khi khiến cơ thể cảm thấy kiệt sức. Một bữa ăn nhẹ lành mạnh chính là giải pháp hiệu quả nhất để tăng lượng đường cũng như nạp thêm năng lượng cho cơ thể. Hãy dùng các loại hạt, các sản phẩm từ sữa ít béo như: phô mai, sữa chua, trái cây hoặc rau quả tốt cho sức khỏe để duy trì sự tỉnh táo cho bản thân.
Nói chuyện với một ai đó
Hãy bắt đầu cuộc trò chuyện về một chủ đề hấp dẫn như chương trình yêu thích hay các vấn đề có khả năng kích thích tinh thần bạn như chính trị hoặc các dự án nghề nghiệp. Một người trò chuyện cùng sẽ chuyển hướng sự tập trung của bạn, từ đó cung cấp năng lượng cho tâm trí cũng như thể chất dồi dào hơn.
Không gian luôn được thắp sáng
Nhiều người có thói quen ngủ trong bóng tối hoặc trong ánh đèn lờ mờ, bởi vì ánh sáng có thể làm ảnh hưởng đến nhịp điệu sinh học cơ thể; trong khi đó, ánh đèn lờ mờ giúp duy trì giấc ngủ dễ chịu hơn. Hãy thắp thêm đèn khi bạn cảm thấy buồn ngủ. Ánh sáng sẽ giúp bạn tỉnh táo và báo hiệu với cơ thể rằng đây chưa phải là thời gian đi ngủ.
Luyện tập hít thở sâu
Tương tự như tác dụng của việc đi bộ nhanh, hít thở sâu có thể giúp gia tăng lượng oxy trong cơ thể. Điều này giúp giảm huyết áp và nhịp tim, giảm căng thẳng, cũng như tăng cường sự lưu thông. Phương pháp này giúp duy trì sự tập trung và năng lượng cơ thể.
Làm mới cuộc sống
Sự đơn điệu trong công việc hay trong cuộc sống hàng ngày chính là lý do khiến chúng ta thường cảm thấy chán nản và dễ buồn ngủ. Hãy thử làm mới mọi thứ xung quanh từ công việc cho đến cuộc sống, bạn sẽ nhận thấy bản thân tràn đầy năng lượng và phấn khích hơn.
Bổ sung nước cho cơ thể
Mất nước khiến cơ thể mất dần năng lượng, hoạt động chậm, và tim phải tăng cường bơm máu nhằm duy trì sự lưu thông ổn định. Bên cạnh đó, cơ thể thiếu nước cũng dẫn đến tình trạng nhức đầu, tăng huyết áp, khiến chúng ta khó nghỉ ngơi. Hãy uống nước thường xuyên để ngăn ngừa ảnh hưởng của việc mất nước đối với chu kỳ giấc ngủ.
Tập thể dục
Tập thể dục là một phương pháp hữu hiệu để đánh thức cơ thể và trí não bằng cách giải phóng endorphin và tăng nhịp tim. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng tập thể dục có hiệu quả vượt trội hơn so với việc dùng thuốc điều trị các vấn đề về giấc ngủ. Đi bộ nhanh, tập một số bài cardio nhẹ (bài tập liên quan đến tim mạch) như: nhảy cầu hoặc đạp xe đạp tại chỗ.
Đi ngủ sớm
Một số chuyên gia tin rằng các hormone điều chỉnh giấc ngủ sản sinh nhiều hơn từ nửa đêm đến 7 giờ sáng. Do đó, chúng tôi khuyên bạn nên ngủ sớm mỗi ngày thay vì cố gắng ngủ nhiều vào cuối tuần. Đi ngủ sớm hơn 15 phút có thể giúp bạn tỉnh táo trong suốt một ngày dài làm việc.
Uống cà phê
Nhiều người có thói quen uống cà phê vào buổi sáng trước khi đi làm để giảm thiểu các cơn buồn ngủ vào ban ngày. Dùng thức uống có chứa caffeine giúp chúng ta tăng cường sự tỉnh táo và năng lượng làm việc. Tuy nhiên, các loại thức uống này cũng có tác dụng phụ như: tim đập nhanh, lo lắng, hay thậm chí là mất ngủ. Chúng ta cần lắng nghe phản ứng cơ thể để có những điều chỉnh phù hợp.
Tự mát xa
Mát xa có thể tăng cường lưu thông, thúc đẩy năng lượng và sự tỉnh táo. Các chuyên gia khuyên bạn nên chà xát giữa ngón cái và ngón trỏ hoặc xoa lên phía sau cổ đến da đầu. Nhẹ nhàng xoa bóp dái tai cũng có thể giúp loại bỏ cảm giác buồn ngủ.
Tham gia hoạt động bạn hứng thú
Não bộ thường hoạt động với sự tập trung và tỉnh táo cao khi chúng ta tham gia vào một hoạt động mà bản thân cảm thấy đam mê. Vì vậy, nếu nhận thấy bản thân uể oải, hay không còn năng lượng, hãy làm một hoạt động yêu thích để thoát ra khỏi cảm giác buồn ngủ.
Ngăn ngừa tình trạng buồn ngủ khi làm việc hoặc trong các cuộc họp
Giữ liên lạc bằng mắt
Môi trường có nhiều người xung quanh sẽ giúp kích thích năng lượng cho cơ thể. Hãy tìm một ai đó để nói chuyện trực tiếp, như vậy bạn có thể nhìn vào mắt họ. Điều này giúp bạn tăng cường khả năng tập trung, quên đi trạng thái mệt mỏi có thể gây buồn ngủ.
Sử dụng chất kích thích tự nhiên
Hương thơm là phương pháp tự nhiên giúp tăng cường năng lượng cần thiết cho cơ thể. Luôn đem theo bên mình một lọ dầu mùi bạc hà hoặc mùi cam quýt yêu thích như một cách giúp tỉnh táo nhanh chóng. Ngoài ra, mùi hương thảo, khuynh diệp và sả cũng là những hương thơm dễ chịu giúp kích thích sự tỉnh táo.
Tư thế ngồi khi làm việc
Một nghiên cứu của tạp chí Tâm lý học Sức khỏe đã chỉ ra rằng tư thế ngồi đóng vai trò quan trọng đối với mức năng lượng của cơ thể. Những người ngồi ở tư thế thẳng lưng khi làm việc thường tỉnh táo và dồi dào năng lượng hơn, không mắc phải triệu chứng buồn ngủ vào ban ngày.
Rửa mặt
Rửa mặt bằng nước lạnh sẽ kéo cơ thể ra khỏi cơn buồn ngủ đang ập tới. Đây cũng là một phương pháp tốt để hạ nhiệt cơ thể, giúp chúng ta tỉnh táo hơn.
Kẹo cao su
Một nghiên cứu của Tạp chí Tâm lý học Anh đã kết luận việc nhai kẹo cao su trong 15 phút giúp tăng cường năng lượng cho cơ thể. Nhai kẹo cao su giúp kích thích cơ mặt, làm tăng lưu lượng máu ở mặt và đầu.
Đừng bao giờ lái xe nếu bạn buồn ngủ
Lái xe trong tình trạng buồn ngủ là một việc làm rất nguy hiểm. Có rất nhiều mẹo để ngăn chặn cơn buồn ngủ ập đến, tuy nhiên đừng thử trong khi đang lái xe. Bạn có thể đổi người lái để đảm bảo an toàn, tránh các tai nạn nguy hiểm khi đang lưu thông.
Tránh ngủ ở rạp phim
Nhiều người thường buồn ngủ khi xem phim, ngay cả khi đó là một bộ phim mà họ đặc biệt yêu thích. Nếu bạn bỏ lỡ đoạn kết của bộ phim vì cơn buồn ngủ ập đến, hãy tham khảo một số gợi ý hữu ích sau để có thể tỉnh táo trong những buổi xem phim tiếp theo.
Bạn hãy ngồi thẳng, chuẩn bị các thức ăn nhẹ cho buổi xem phim, hoặc đi làm trước khi bắt đầu buổi xem phim vào buổi tối. Nếu sau đó bạn vẫn tiếp tục buồn ngủ khi bộ phim đang được chiếu, hãy sắp xếp lại thói quen xem phim. Bạn nên tránh xem phim vào những lúc mệt mỏi, tránh xem trên giường hoặc xem sớm hơn vào ban ngày để tránh tình trạng buồn ngủ khi đang xem phim.
Khi nào nên tìm kiếm lời khuyên của bác sĩ để khắc phục chứng rối loạn giấc ngủ?
Bất cứ khi nào cơ thể cảm thấy kiệt sức, mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày và việc thiếu ngủ gây ra cản trở các hoạt động hàng ngày cũng như sự an toàn của bạn, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và tư vấn. Nếu các biện pháp tự áp dụng tại nhà gây ra tác dụng phụ tiêu cực, hãy dừng lại và tham khảo ý kiến bác sĩ. Bạn có thể đã mắc chứng rối loạn giấc ngủ.
Các câu hỏi thường gặp
Làm thế nào để ngừng việc ngủ gục trong lớp?
Lời khuyên giúp tỉnh táo trong lớp học cũng giống các biện pháp trên. Bạn nên dùng các loại thực phẩm lành mạnh, kết hợp việc tập thể dục thường xuyên. Ngoài ra, bạn cũng có thể áp dụng các mẹo như ngồi học cùng bạn bè, hoặc ngồi thẳng lưng khi học, thậm chí là áp dụng lần lượt các mẹo trên để tránh sự nhàm chán, khiến cơ thể mệt mỏi và buồn ngủ vào ban ngày.
Cách nào là hiệu quả nhất để duy trì sự tỉnh táo khi cơ thể mệt mỏi?
Bạn là người hiểu rõ bản thân mình nhất và biết biện pháp nào phù hợp với cơ thể. Hãy điều chỉnh các thói quen sinh hoạt cũng như chú ý tình trạng cơ thể. Nếu có bất kỳ tình trạng khẩn cấp nào, hãy thăm khám bác sĩ ngay để được điều trị hợp lý. Tuy nhiên, khi bản thân bắt đầu có dấu hiệu, hãy thử các phương pháp tự nhiên như: ăn thực phẩm lành mạnh, tập thể dục, sử dụng tinh dầu thơm để kích thích năng lượng cho cơ thể.
Nếu đêm không ngủ, liệu bạn có thể tỉnh táo vào ngày hôm sau?
Về mặt kỹ thuật, câu trả lời là có. Bạn có thể tỉnh táo khi chỉnh ánh sáng trong không gian làm việc ở mức tối đa.
Não bộ tăng cường hoạt động ở một số khu vực để bù đắp cho việc thiếu ngủ. Ngoài ra, bạn cũng nên tránh trở thành một người đa năng khi làm nhiều việc một lúc, chính điều đó có thể khiến bạn thiếu sự tập trung cần có.
Tập thể dục, dùng các thực phẩm tăng cường năng lượng, cà phê hoặc ngủ trưa nhanh có thể giúp bạn tiếp tục công việc. Cơ thể của bạn cũng có thể tự điều chỉnh mức độ buồn ngủ để duy trì nhịp sinh học. Vì vậy, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi nhất vào sáng sớm trước khi giai đoạn điều chỉnh này diễn ra.
Hãy nhớ rằng, nếu bạn thiếu ngủ, dung lượng bộ nhớ sẽ giảm. Ngoài ra, nếu không tỉnh táo, bạn không nên lái xe hoặc vận hành các máy móc nguy hiểm.
Buồn ngủ vào ban ngày là một tình trạng có thể xảy ra với mọi người vì nhiều lý do. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp khác nhau để giải quyết vấn đề này, và bạn nên cố gắng tìm ra biện pháp lành mạnh, phù hợp nhất với cơ thể. Hãy thử các hoạt động lành mạnh như: ăn các thức ăn giúp tăng cường năng lượng, tập thể dục hoặc ngủ trưa nhanh. Các hoạt động này có thể giúp bạn vượt qua cơn buồn ngủ và tỉnh táo hơn. Hãy nhớ tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn thấy bản thân có những dấu hiệu bất thường.
Nguồn tham khảo: sleepadvisor
