Cơn hoảng loạn khi ngủ, còn được gọi là cơn hoảng loạn trong đêm, là một loại rối loạn giấc ngủ làm gián đoạn giấc ngủ và gây ra nỗi sợ hãi dữ dội tương tự như nỗi sợ hãi do những cơn ác mộng gây ra. Không giống như những cơn ác mộng, các lần hoảng loạn trong đêm có thể liên quan đến việc huýt sáo, la hét, cảm giác cực kỳ hoảng loạn hoặc mộng du.
Cơn hoảng loạn khi ngủ được coi là một phân loại rối loạn giấc ngủ với đặc trưng là hành vi bất thường, nói hoặc di chuyển trong khi ngủ. Cơn hoảng loạn khi ngủ phổ biến hơn ở trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể gặp phải. Mặc dù các cơn hoảng loạn thường kéo dài bất cứ nơi nào từ vài giây đến vài phút, đến dài ba mươi phút hoặc thậm chí lâu hơn.
Nội dung chính
Cơn hoảng loạn khi ngủ là gì?
Cơn hoảng loạn khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ thường xảy ra trong quá trình chuyển đổi giữa giai đoạn ngủ sâu nhất, được gọi là N3 và giấc ngủ REM, giai đoạn thứ tư và cuối cùng của giấc ngủ khi giấc mơ sống động xảy ra. Rối loạn là kết quả của một kích thích một phần từ giấc ngủ, khi người bệnh không ngủ hoàn toàn nhưng không có ý thức. Cơn hoảng loạn khi ngủ có đặc trưng là trạng thái sợ hãi tăng cao, nhưng thường không liên quan đến giấc mơ hoặc ác mộng.
Cơn hoảng loạn khi ngủ chỉ ảnh hưởng đến một tỷ lệ nhỏ trẻ em – khoảng một đến ba phần trăm và tỷ lệ người lớn thậm chí còn nhỏ hơn. Rối loạn thường phổ biến hơn ở các bé trai, và xảy ra thường xuyên nhất là vào khoảng một tuổi rưỡi.
Mặc dù nó đáng sợ cho cả trẻ và cha mẹ, cơn hoảng loạn khi ngủ nhìn chung không phải là một nguyên nhân gây lo ngại. Hầu hết trẻ em sẽ hết tuổi thiếu niên hoặc nhỏ hơn. Cơn hoảng loạn khi ngủ có thể cần phải điều trị nếu chúng gây ra các vấn đề về giấc ngủ kéo dài hoặc trở thành mối nguy cho an toàn.
Triệu chứng của cơn hoảng loạn khi ngủ
Những người trải qua cơn hoảng loạn khi ngủ có thể la hét, huýt sáo, ngồi trên giường, chạy xung quanh hoặc có hành vi hung hăng. Một số người mắc bệnh có thể rời khỏi nhà, đập cửa sổ hoặc làm hỏng đồ đạc và các đồ vật khác.
Các triệu chứng khác của cơn hoảng loạn khi ngủ bao gồm sợ hãi quá mức và không thể thức dậy. Một số trẻ em xảy ra đái dầm. Những người bị ảnh hưởng cũng có thể gặp một số hoặc tất cả những triệu chứng sau đây:
- Run
- Thở nhanh
- Nhịp tim tăng cao
- Đồng tử giãn
- Đổ mồ hôi
- Nói lầm bầm
Một trong những đặc điểm xác định cơn hoảng loạn khi ngủ là mất trí nhớ hoặc hoàn toàn không có khả năng nhớ lại trải nghiệm vào ngày hôm sau. Ngay cả những đứa trẻ được đánh thức khi gặp phải cũng hiếm khi nhớ nó. Mặc dù chứng hay quên ngăn cản việc nhớ lại sự việc xảy ra, những người mắc bệnh có thể trải nghiệm những tác động của cơn hoảng loạn khi ngủ sau khi thức dậy, bao gồm cả buồn ngủ vào ban ngày do giấc ngủ bị gián đoạn.
Mất trí nhớ: Mất trí nhớ tạm thời hoặc lâu dài, bao gồm các trải nghiệm và sự kiện.
Nguyên nhân của cơn hoảng loạn khi ngủ
Ở trẻ em, cơn hoảng loạn khi ngủ có thể là một phần bình thường của sự phát triển hệ thần kinh. Giai đoạn ngủ có thể không được xác định rõ ràng ở trẻ nhỏ, có nhiều khả năng tạo ra cơn hoảng loạn khi ngủ, mộng du và các bệnh ký sinh trùng khác. Hệ thần kinh non nớt có thể khiến hệ thống chiến hay chạy kích hoạt vào những thời điểm không thích hợp trong khi ngủ, gây ra cơn hoảng loạn khi ngủ.
Rối loạn cũng có thể liên quan đến các tình trạng y tế tiềm ẩn, chẳng hạn như rối loạn co giật và trào ngược axit. Các yếu tố kích hoạt liên quan khác có thể bao gồm:
- Chứng đau nửa đầu
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
- Chứng ngủ rũ và các dạng khác của chứng quá mẫn
- Ánh sáng hoặc tiếng ồn
- Một môi trường xa lạ
- Hội chứng chân tay bồn chồn
Cơn hoảng loạn khi ngủ cũng có thể xảy ra do tác dụng phụ của một số loại thuốc. Các yếu tố khác có thể gây ra rối loạn bao gồm căng thẳng, thiếu ngủ và sốt.
Cơn hoảng loạn khi ngủ có xu hướng chạy trong gia đình, và ở người lớn có thể liên quan đến tiền sử lo lắng hoặc rối loạn trầm cảm. Chúng cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân uống rượu hoặc sử dụng ma túy giải trí ở người lớn.
Chẩn đoán cơn hoảng loạn khi ngủ
Cơn hoảng loạn khi ngủ thường được bác sĩ chẩn đoán dựa trên mô tả sự kiện của bệnh nhân hoặc phụ huynh. Các bác sĩ có thể tiến hành kiểm tra tâm lý hoặc thể chất để xác định các tình trạng có thể góp phần vào việc tạo ra cơn hoảng loạn khi ngủ. Nếu chẩn đoán không rõ ràng, các bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một nghiên cứu về giấc ngủ, được gọi là đo đa ký giấc ngủ.
Đo đa ký giấc ngủ thường bao gồm một đêm ở phòng thí nghiệm ngủ. Sóng não, nhịp tim và huyết áp được đo bằng các cảm biến gắn trên đầu và cơ thể. Chuyển động của ngón chân và hơi thở cũng được đo. Mặc dù nghiên cứu về giấc ngủ có thể hữu ích trong trường hợp chẩn đoán không rõ ràng, nhưng phần lớn những người mắc bệnh có thể được chẩn đoán chỉ bằng các triệu chứng.
Điều trị cơn hoảng loạn khi ngủ
Cơn hoảng loạn khi ngủ không thường xuyên thường không cần điều trị. Việc điều trị có thể cần thiết nếu cơn hoảng loạn khi ngủ kéo dài hoặc gây gián đoạn giấc ngủ đáng kể. Các lựa chọn điều trị bao gồm cải thiện thói quen ngủ, điều trị các bệnh tiềm ẩn và trong những trường hợp hiếm gặp là sử dụng thuốc. Nên giảm căng thẳng và tập thể dục mạnh khỏe hàng ngày.
Đánh thức theo lịch để tránh thời gian ngủ dài cũng có thể hữu ích. Việc đánh thức này có thể được do cha mẹ thực hiện, hoặc sử dụng máy đánh thức rung và nhẹ nhàng gọi người ngủ dậy khi cảm nhận được cơn hoảng loạn khi ngủ bắt đầu.
Một số nghiên cứu cho thấy việc ngủ chung với trẻ nhỏ có thể giúp giảm tỷ lệ gặp phải cơn hoảng loạn khi ngủ. Đơn giản cha mẹ chỉ cần ở chung phòng với trẻ để có thể trấn an trẻ và khiến cơn hoảng loạn khi ngủ ít xảy ra hơn.
Ngủ chung: Thói quen cha mẹ và con ngủ chung giường.
Điều trị tại nhà cơn hoảng loạn khi ngủ bao gồm những hoạt động sau đây:
- Đừng đánh thức trẻ khi đang gặp cơn hoảng loạn khi ngủ. Cố gắng giúp con bạn trở lại giấc ngủ bình thường bằng cách bế chúng hoặc nói với giọng êm dịu.
- Ngăn ngừa thương tích, bảo vệ con bạn khỏi cầu thang, cửa sổ hoặc rời khỏi nhà
- Giải thích cơn hoảng loạn khi ngủ và cách xử lý chúng với bất kỳ ai ở lại với con bạn khi ngủ trưa hoặc ngủ đêm
- Tránh gây sự kích hoạt bất cứ khi nào có thể. Một đứa trẻ quá mệt mỏi có nhiều khả năng gặp phải cơn hoảng loạn khi ngủ. Lịch trình ngủ nhất quán, ngủ trưa đều đặn và điều trị vấn đề sức khỏe liên quan có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm tần suất rối loạn.
Sự khác biệt giữa cơn hoảng loạn khi ngủ và ác mộng
Mặc dù cơn hoảng loạn khi ngủ và những cơn ác mộng có chung các đặc điểm như sợ hãi dữ dội, tăng nhịp tim và gián đoạn giấc ngủ, nhưng chúng là những thực thể riêng biệt. Cơn ác mộng liên quan đến những giấc mơ đáng sợ trong khi đó, cơn hoảng loạn khi ngủ thì không. Những người gặp phải những cơn ác mộng thường biết họ đang ở đâu khi thức dậy và có thể nhớ những chi tiết cụ thể về giấc mơ của họ. Những người gặp phải cơn hoảng loạn khi ngủ thì vẫn ngủ, và thường không nhớ những trải nghiệm của họ vào buổi sáng.
Cơn hoảng loạn khi ngủ cũng khác với những cơn ác mộng ở chỗ chúng xảy ra trong nửa đầu của đêm khi giấc ngủ N3 chi phối chu kỳ giấc ngủ. Cơn ác mộng thường xảy ra vào nửa cuối của đêm, khi chu kỳ giấc ngủ REM dài hơn.
Mặc dù việc đánh thức một đứa trẻ hoặc người lớn khỏi cơn ác mộng là tương đối dễ dàng, nhưng rất khó để đánh thức một người khỏi cơn hoảng loạn khi ngủ. Các chuyên gia về giấc ngủ thường cảnh báo không nên đánh thức ai đó khỏi cơn hoảng loạn khi ngủ và khuyên nên để người ngủ ở tư thế an toàn và thoải mái nhất có thể cho đến khi sự việc trôi qua.
Lời kết
Cơn hoảng loạn khi ngủ là một sự xuất hiện khá bất thường ở trẻ em và khá hiếm ở người lớn. Chúng được coi là bệnh ký sinh trùng, rối loạn giấc ngủ liên quan đến hành vi, giấc mơ hoặc cảm giác bất thường. Khi cơn hoảng loạn khi ngủ xảy ra, chúng thường chỉ xảy ra trong một dịp nào đó và tự hết đi khi đến tuổi vị thành niên.
Cơn hoảng loạn khi ngủ trở nên đáng sợ đối với những người quan sát bên ngoài, những người bệnh không nhớ các sự việc. Lịch trình ngủ đều đặn, ngủ trưa và môi trường ngủ tối, yên tĩnh có thể giúp ngăn ngừa giấc ngủ bị xáo trộn và gặp phải cơn hoảng loạn khi ngủ. Nếu rối loạn xảy ra thường xuyên hoặc khiến trẻ có nguy cơ bị thương, các phương pháp điều trị như dùng thuốc hoặc đánh thức theo lịch trình có thể giúp giảm hoặc thậm chí loại bỏ hoàn toàn.
Hỏi đáp
Điều gì khiến cơn hoảng loạn khi ngủ và những cơn ác mộng khác nhau?
Cơn hoảng loạn khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ với đặc trưng là trạng thái sợ hãi tăng cao nhưng thường không liên quan đến giấc mơ hoặc ác mộng. Chúng có thể liên quan đến việc huýt sáo, la hét, cảm giác cực kỳ hoảng loạn hoặc mộng du. Cơn hoảng loạn khi ngủ cũng khác với những cơn ác mộng ở chỗ chúng xảy ra trong nửa đầu của đêm khi giấc ngủ N3 chi phối chu kỳ giấc ngủ.
Cơn hoảng loạn khi ngủ là gì?
Cơn hoảng loạn khi ngủ được coi là một phân loại rối loạn giấc ngủ liên quan đến hành vi bất thường, nói hoặc di chuyển trong khi ngủ. Nó thường được thấy ở trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể gặp phải.
Nguyên nhân của cơn hoảng loạn khi ngủ là gì?
Cơn hoảng loạn khi ngủ có thể là một phần bình thường của sự phát triển hệ thần kinh ở trẻ em. Rối loạn cũng có thể liên quan đến các điều kiện y tế tiềm ẩn, chẳng hạn như rối loạn co giật và trào ngược axit, và thậm chí có thể được kích hoạt bởi những tình trạng như đau nửa đầu, ngưng thở khi ngủ, và vv.
Các triệu chứng của cơn hoảng loạn khi ngủ là gì?
Cơn hoảng loạn khi ngủ ảnh hưởng đến mọi người khác nhau, tuy nhiên, nhiều người bệnh có thể la hét, huýt sáo, ngồi dậy trên giường, chạy xung quanh hoặc có hành vi hung hăng. Một số người có thể làm hỏng tài sản và thậm chí có thể trải qua nỗi sợ hãi quá mức và không thể thức dậy.
Nguồn tham khảo: https://sleepopolis.com/education/night-terrors-resource-guide/
