Thuốc ngủ hay thuốc an thần là loại thuốc được sử dụng khá phổ biến hiện nay, nhất là ở những người gặp các vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ hay khó ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ. Sử dụng thuốc làm giảm căng thẳng, an thần và giúp đi vào giấc ngủ, ngủ ngon hơn.
Nhưng, thuốc ngủ có an toàn không? Thực tế đã chứng minh, thuốc ngủ là “con dao hai lưỡi”. Sử dụng thuốc ngủ nhiều có thể hình thành thói quen xấu và tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
Trong bài viết này, Ngủ Ngon Sống Trọn sẽ cùng các bạn tìm hiểu về tác dụng phụ của thuốc ngủ. Đồng thời, chúng tôi cũng sẽ chia sẻ những điều cần lưu ý khi sử dụng để hạn chế tối đa “mặt trái” của nó, đảm bảo an toàn và tốt cho sức khỏe.
Nội dung chính
Thuốc ngủ là gì? Phân loại thuốc ngủ
Thuốc ngủ là gì?
Thuốc ngủ có thể giúp bạn điều trị các vấn đề về giấc ngủ trong thời gian ngắn. Nhưng điều quan trọng là phải hiểu về thuốc ngủ, bao gồm việc biết về thuốc ngủ là gì?
Hầu hết các loại thuốc ngủ được phân loại là “thuốc ngủ an thần.” Đó là một nhóm thuốc cụ thể được sử dụng để đi vào giấc ngủ nhanh hơn hoặc giúp ngủ sâu giấc hơn. Thuốc ngủ bao gồm benzodiazepine, barbiturat, và các loại thuốc thôi miên khác nhau.
Phân loại thuốc ngủ
Thuốc ngủ nhóm Benzodiazepine
Nhóm thuốc ngủ Benzodiazepine như Ativan, Librium, Valium và Xanax là những loại thuốc chống lo âu. Chúng cũng làm tăng cảm giác buồn ngủ và giúp mọi người ngủ ngon hơn.
Mặc dù những loại thuốc này có thể hữu ích trong ngắn hạn, nhưng tất cả các thuốc ngủ benzodiazepine đều có khả năng gây nghiện và có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ và sự chú ý. Chúng thường không được khuyên dùng để điều trị lâu dài các vấn đề về giấc ngủ.
Nhóm thuốc ngủ Barbiturat
Barbiturat là một nhóm thuốc ngủ khác trong nhóm thuốc an thần. Nó có thể làm suy giảm hệ thần kinh trung ương và có thể giúp an thần. Thuốc có tác dụng trong thời gian từ 8 – 12 giờ, giúp dễ ngủ, gây buồn ngủ, chống co giật, động kinh. Những loại thuốc thuộc nhóm này còn được sử dụng làm thuốc gây mê. Chúng có thể gây tử vong khi dùng quá liều.
Một số loại thuốc ngủ khác
Một loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ khác được gọi là Rozerem. Nó hoạt động khác với các loại thuốc khác. Loại thuốc này ảnh hưởng đến một loại hormone não gọi là melatonin và nó không gây nghiện.
Bên cạnh đó còn có Belsomra. Đây là một chất hỗ trợ giấc ngủ độc đáo khác ảnh hưởng đến một chất hóa học trong não có tên là orexin và không gây nghiện.
Một loại thuốc ngủ khác không gây nghiện là Silenor. Nó là một dạng liều thấp của thuốc chống trầm cảm doxepin.
Những tác dụng phụ của thuốc ngủ cần biết khi sử dụng
Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc ngủ
Giống như hầu hết các loại thuốc ngủ thông thường khác, thuốc ngủ cũng có tác dụng phụ. Tuy nhiên, bạn sẽ không biết liệu mình có bị tác dụng phụ với một loại thuốc ngủ cụ thể hay không cho đến khi sử dụng nó. Nếu bạn đến gặp bác sĩ và nhờ tư vấn, bác sĩ có thể cho bạn biết về một số tác dụng phụ nếu bạn bị hen suyễn hoặc các tình trạng sức khỏe khác.
Thuốc ngủ có thể gây khó thở và có thể nguy hiểm ở những người mắc một số vấn đề về phổi mãn tính như hen suyễn, khí phế thũng hoặc các dạng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Các tác dụng phụ tiềm ẩn khác nhau tùy theo loại thuốc, nhưng bạn có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng sau đây khi dùng thuốc:
- Cảm giác bỏng rát hoặc ngứa ran ở bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc chân
- Thay đổi cảm giác thèm ăn
- Táo bón
- Bệnh tiêu chảy
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Buồn ngủ vào ban ngày
- Khô miệng hoặc khô cổ họng
- Đầy hơi, chướng bụng
- Đau đầu
- Ợ nóng
- Buồn nôn
- Mệt mỏi, suy giảm tinh thần vào ngày hôm sau
- Khó chú ý hoặc khó ghi nhớ mọi thứ
- Đau bụng
- Mất thăng bằng
- Rung một phần cơ thể và không kiểm soát được
- Mơ những giấc mơ kỳ lạ hoặc gặp những cơn ác mộng
Các tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể gây nguy hiểm khác
Hội chứng Parasomnias
Hội chứng Parasomnias mô tả một số hành vi bất thường mà mọi người trải qua khi ngủ, chẳng hạn như mộng du. Biểu hiện phổ biến nhất liên quan đến hội chứng này là đi lại trong khi ngủ, nói chuyện khi ngủ, ăn uống khi ngủ; nguy hiểm hơn là lái xe khi ngủ.
Điều đáng nói ở đây là người bệnh sẽ không thể nhớ, không biết được những gì đã xảy ra vào buổi tối hôm trước. Hơn nữa, những hành vi này có thể nhiều hơn hơn khi tăng liều lượng.
Vì vậy, điều quan trọng là chỉ dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ và kịp thời trao đổi lại với bác sĩ nếu nhận thấy mình đang mắc Parasomnias để có hướng điều trị thích hợp.
Tác dụng phụ của thuốc ngủ – Dị ứng
Cũng giống như khi bạn dùng các loại thuốc khác, bạn cũng có thể bị dị ứng với thuốc an thần. Một số biểu hiện khi bị dị ứng thuốc như sau:
- Mờ mắt
- Tức ngực
- Khó thở
- Khó nuốt
- Khàn tiếng
- Nhịp tim bất thường hoặc đập nhanh
- Ngứa, nổi ban
- Buồn nôn
- Hụt hơi, khàn tiếng, khó khăn khi nói chuyện
- Sưng mắt, môi, mặt, lưỡi hoặc cổ họng
Nếu gặp một hoặc một số dấu hiệu ở trên thì cần tới bệnh viện để thăm khám và điều trị ngay. Việc để lâu có thể dẫn tới những biến chứng nặng hoặc ảnh hưởng tới sức khỏe. Nhất là khi xảy ra các hiện tượng dị ứng cấp tính – sốc phản vệ, có thể dẫn tới tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Hãy chú ý những thay đổi của cơ thể khi sử dụng thuốc nhé.
Phụ thuộc vào thuốc – còn gọi là nghiện thuốc ngủ
Trong khi hầu hết các loại thuốc ngủ được chỉ định chỉ để sử dụng trong thời gian ngắn (vài tuần hoặc ít hơn), thì một số người lại dùng chúng trong thời gian dài. Khi sử dụng thuốc ngủ lâu dài, người dùng sẽ có nguy cơ tăng khả năng chịu đựng với các vấn đề về giấc ngủ. Lúc này, một số người sẽ tăng liều lượng hoặc lạm dụng thuốc, dẫn đến nhiều tác dụng phụ có thể xảy ra hơn.
Nghiện thuốc ngủ có thể gây ra các tác dụng phụ như suy giảm khả năng vận động, chóng mặt, không có khả năng tập trung hoặc ghi nhớ kém hơn. Thậm chí là cảm thấy hưng phấn, tỉnh táo, không buồn ngủ ngay cả khi dùng thuốc.
Ngoài ra, bạn cũng có tâm lý ỷ lại vào thuốc nhiều hơn. Bạn có thể lo lắng hoặc sợ hãi khi đi vào giấc ngủ và cho rằng mình sẽ không thể ngủ nếu không có thuốc.
Một số người bắt đầu kết hợp thuốc với rượu để giúp dễ ngủ hơn. Sự kết hợp của những thứ này với nhau là cực kỳ nguy hiểm, vì nhịp thở của bạn có thể chậm lại đến mức gây tử vong.
Sử dụng thuốc an thần kéo dài có thể làm tăng cường độ hoặc tần suất của các tác dụng phụ và phát triển thành sự phụ thuộc. Đây là lý do tại sao phải ngừng dùng thuốc khi hết số thuốc mà bác sĩ đã kê đơn.
Nếu các vấn đề về giấc ngủ của bạn vẫn tiếp diễn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp hơn. Không nên tự ý mua thêm thuốc ngủ để sử dụng lâu dài.
Một số điều cần chú ý khi sử dụng thuốc ngủ
Để hạn chế những nguy hiểm từ tác dụng phụ của thuốc ngủ, các bạn cần chú ý một số điều sau:
- Không sử dụng kết hợp thuốc ngủ và rượu hoặc nước ép bưởi. Khi dùng rượu và thuốc ngủ có thể giúp an thần nhưng sẽ gây ra hiện tượng ngừng thở, dễ dẫn tới tử vong. Trong khi đó bưởi có thể làm tăng hấp thụ thuốc ngủ vào trong máu, gây quá liều.
- Những người bị mất ngủ và đang uống thuốc an thần thì không nên ăn quá no vào buổi tối. Việc ăn no sẽ khiến bạn khó chịu và khó ngủ hơn.
- Không làm tăng căng thẳng, nhất là trước giờ đi ngủ. Theo các nghiên cứu thì căng thẳng làm giảm hiệu quả của thuốc ngủ và gây khó ngủ. Do đó, hãy cố gắng giải quyết căng thẳng trước khi đi ngủ.
- Uống thuốc ngay trước giờ đi ngủ đều đặn theo lịch trình ngủ. Thuốc ngủ sẽ có tác dụng trong thời gian nhất định từ 8 – 10 giờ. Vì vậy, bạn cần xác định thời gian ngủ và uống ngay đúng thời điểm chuẩn bị đi ngủ để có lịch trình thức và ngủ đúng giờ.
- Khi sử dụng thuốc ngủ, hãy để người nhà theo dõi để phát hiện kịp thời các dấu hiệu của chứng Parasomnias và báo lại với bác sĩ để ngừng dùng thuốc hoặc giảm liều lượng phù hợp.
Kết luận
Thuốc ngủ có thể giúp bạn dễ ngủ hơn, tuy nhiên việc lạm dụng thuốc có thể gây ra nhiều nguy hiểm cho sức khỏe và cơ thể. Tác dụng phụ của thuốc là rất khó lường trước. Hãy cân nhắc khi sử dụng và cần phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.
Thay vì sử dụng thuốc ngủ, hãy cố gắng thay đổi lối sống lành mạnh và tốt cho giấc ngủ. Chẳng hạn như làm giảm căng thẳng trước khi ngủ bằng cách tập luyện thể dục, ngâm nước ấm, đọc sách báo, ngồi thiền, tập yoga…Ngoài ra, đừng quên chú ý nhiều hơn tới môi trường ngủ như sử dụng chăn ga gối nệm chất lượng tốt để giúp cơ thể dễ chịu, thoải mái hơn khi ngủ.
Đọc thêm: Vai trò của thuốc an thần gây ngủ và những chú ý khi sử dụng | Vinmec
